نصب و راه‌اندازی انواع سختیگیر (قسمت سوم)
این مقاله در ادامه‌ی قسمت دوم مقاله‌ی پیشین با عنوان نصب و راه‌اندازی انواع سختیگیر (قسمت دوم) می‌باشد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
نصب و راه‌اندازی انواع سختیگیر
استقرار سختیگير روی فونداسيون (پايه بتنی)
مراحل انجام کار:
1 وسایل و ابزار کار را از انبار تحویل بگیرید.
2 به لباس کار و وسایل ایمنی تجهیز شوید.
3 با توجه به ابعاد سختیگیر نقشه پلان استقرار تأیید شده ابعاد فاصله‌گذاری مجاز و ایمنی موجود را بررسی نمایید.
4 سختیگیر را بر روی فونداسیون قرار داده و جهت شیر سرویس را در مسیر در دسترس قرار دهید.
5 در صورت نیاز، پایه‌های سختیگیر را بر روی صفحه‌های (پلیت‌های) از قبل اجرا شده در فنداسیون قرار دهید و با رول بولت پایه‌های سختیگیر را بر روی صفحه یا پایه بتنی محكم نمایید.
نکته
1 ارتفاع مناسب فنداسیون سختی‌گیرهای تعویض یونی 25 تا 40 سانتی‌متر از کف تمام شده موتورخانه
2 به هیچ عنوان بدون هماهنگی مهندس سازه و اخذ تأیید مشاور و طراح بار دستگاه‌ها را به سازه ساختمان تحمیل نكنید!
3 فاصله دستگاه‌ها باید نسبت به هم 80 سانتی‌متر، فاصله از پشت 50 سانتی‌متر تا دیوار پهلو نیز 50 سانتی‌متر باشد.
4 حداقل فاصله سختیگیر از تجهیزات جانبی 80سانتی‌متر است.
شارژ دستگاه سختیگیر
1 با توجه به کاتالوگ دستگاه مقدار رزين و سيليس مورد نياز را تهيه نماييد.
2 آزمايش قبل از شارژ، از سالم بودن رزين‌ها اطمينان حاصل نماييد.
3 با استفاده از آچار فرانسه و آچارهای تخت مناسب پيچ‌های دريچه بالا و پايين را باز نماييد.
4 صفحه پخش کننده آب را بررسی و از باز بودن نازل‌ها و تميز بودن آن اطمينان حاصل نماييد در صورت نياز به شست‌وشو اين کار را قبل از شارژ انجام دهيد.
5 سيليس را ابتدا در کف سختیگير ريخته (برای مخازن FRPبه کمك قيف) و بعد از آن رزين مورد نظر را بر روی آن بريزيد.
6 سپس دريچه‌های بالايی و پايينی را به‌همراه واشر مناسب با پيچ و مهرۀ مناسب محکم ببنديد.
7 آزمايش پس از نصب
8 هواگيری سيستم بعد از راه‌اندازی 
راه‌اندازی سختیگیر
با توجه به دستور کار زير راه‌اندازی دستگاه سختیگير را انجام دهيد.
دستورکار:
راه‌اندازی سختیگير با شير نيمه اتوماتيک (سولو)
1 ابتدا همۀ شيرها را بسته و شير هواگيری دستگاه را باز کنيد.
2 دسته شير سولو (solo valve) را در وضعيت (Run) (وضعيت C) قرار دهيد.
3 شير شماره 1 (ورودی) را باز کنيد. در اين حالت مخزن دستگاه به تدريج پر از آب می‌گردد.
4 به محض خروج آب از لوله هواگيری، شير هواگيری را ببنديد.
5 شير شماره 2 (خروجی) را باز کنيد. بدين ترتيب دستگاه آماده بهره برداری و تصفيه آب است.
نکته1: در حين بهره برداری از دستگاه سختیگير، اطمينان حاصل کنيد که فشار نسبی داخل مخزن بين (2.5-1.7بار) باشد. اگر فشار داخل مخزن کمتر از ( 1/7بار) باشد، در آببندی شير سولو و مکش آب نمک اختلال ايجاد خواهد شد. همچنين در فشارهای بالا ممکن است قطعات شير سولو صدمه ببيند. در هر حال بهره برداری از شير سولو در فشارهای بالاتر از ( 2/5بار) به هيچ وجه توصيه نمی‌گردد.
نکته2: سختی آب تصفيه شده خروجی از سختی‌گيرها همواره بايد کنترل شده و مورد آزمايش قرار بگيرد. به محض اينکه سختی آب از حد مجاز بيشتر شود، بلافاصله بايد نسبت به عمل احيای رزين -که در ادامه شرح داده شده است- اقدام نمود.
احیای سختیگیر
با توجه به دستور کار زير مراحل احيای رزين دستگاه سختیگير را انجام دهيد.
احیا کردن رزین سختیگیر با محلول آب و نمک (REGEN) (وضعیت b)
روش شستوشوی معکوس سختیگيرهای رزينی (احياءکردن رزين)
ابتدا شير شماره 1تا 4 را ببنديد.
1 اهرم (دسته) شير را بهمدت 20ـ 10دقيقه روی وضعيت بكواش (وضعيت )aقرار دهيد تا
شستوشوی معکوس انجام شود. به اين ترتيب مواد معلق از بستر رزين زدوده میشوند و فشردگی
بستر کاهش میيابد.
2 سپس دسته شير سولو را در وضعيت احياء (REGENوضعيت )bقرار دهيد.
3 شير شماره 3و 4 را باز کنيد تا محلول آب و نمک به مدت 25 الی 40 دقيقه وارد سيستم شود. (حدود دو سوم آب نمك مصرف شود) برای تنظيم ميزان مکش درپوش برنجی روی نازل نمک در پشت شير سولو را باز و تنظيم کنيد.
4در اين حالت جريان از بالا به پايين است و شير چند راهه به کمك پديده ونتوری آب نمک را از تانک مکش کرده و به داخل ستون رزين هدايت می‌کند.
پس از گذشت مدت لازم مرحله بعدی يعنی شستوشوی رزين با آب را انجام دهيد.
اين روش برای بيشتر سختیگيرهای رزينی قابل اجراست اما بايد برای اطمينان از صحت مراحل انجام شده بهدستورالعمل شرکت توليد کننده مراجعه کرد.
نکته صرفه جویی: برای احيای آب نرم را می‌بايست در مدار بسته تا حد ممکن به گردش در آورد تا از اتلاف آن جلوگيری به عمل آيد.
شستوشوی رزین
با توجه به دستور کار زير مراحل شست وشوي رزين دستگاه سختیگير را انجام دهيد.
دستور کار شستوشوی معکوس رزین با آب یا بکواش(back wash)
در اين حالت جريان آب به‌صورت برعکس از کف مخزن به طرف بالا جريان پيدا می‌کند. بدين ترتيب فشردگی بستر رزين از بين رفته و مواد معلق از آن زدوده میشود.
نکته3: چنانچه نازل‌های فوقانی کيفيت مناسبی نداشته باشند احتمال فرار رزين در شستوشوی معکوس وجود دارد.
1 ابتدا تماميشيرها را ببنديد.
2 دسته شير سولو را در وضعيت WASH (وضعيت a) قرار دهيد.
3 شير شماره 1و ۳ (شيرهای ورودی و تخليه) را باز کنيد. در اين حالت آب از سمت پايين ستون رزين به داخل مخزن دستگاه وارد شده و از بالای آن خارج ميگردد. (درست عکس مسير تصفيه)
4 حدود 20 دقيقه صبر کنيد تا کل رزين موجود در داخل مخزن دستگاه شسته شده و محلول آب و نمك از آن تخليه گردد.
5 آنگاه کليه شيرها را ببنديد و شير شماره 1و 2 را باز کنيد.
6 سپس دسته شير سولو را در وضعيت RUN قرار دهيد. در اين حالت دستگاه مجدداً آماده کار است.
نکته: احيای سختیگير مراحل متعددی داشته آب بسيار زيادی را تلف می‌کند. بنابراين آب نرم را می‌بايست در مدار بسته تا حد ممکن به گردش در آورد و از اتلاف آن جلوگيری نمود.
راه‌اندازی سختیگیر تمام اتوماتیک
برابر دستور کار زير يک دستگاه سختیگير تمام اتوماتيک را نصب نماييد.
دستور کار راه‌اندازی در مخازن: احياء در اين مخازن به‌صورت دستی توسط اپراتور و يا به‌صورت اتوماتيک توسط شير اتوماتيک صورت می‌گيرد.
سيکل 1) سيکل سرويس: آب سخت از ورودی IN به داخل دستگاه وارد شده و از بالا برروی بستر رزين پاشيده شده، پس از تبادل يون و سختی‌گيری، آب تصفيه شده از منبع، داخل شير شده و از خروجی OUT برای مصرف نهايی خارج می‌گردد (در شيرهای UP FLOW جهت حرکت آب معکوس است).
سيکل 2) شستوشوی بکواش: آب سخت از ورودی IN به داخل شير سختیگير وارد شده و رزين را شست وشو داده، ضمن همگن کردن دانه‌های رزين و شستوشوی آن‌ها از بالا و از مجرای DRAIN به فاضلاب هدايت میشود. در اين سيکل با توجه به اينکه رزين اشباع است، آب سخت در داخل منبع باقی می‌ماند. اين آب نبايد در سيکل 1 به سيستم وارد شود؛ بنابراين با طراحی سيکل 5، اين مشکل چاره انديشی شده است.
سيکل 3) شست‌وشو با آب نمک: آب سخت از ورودی IN به داخل شير وارد شده، با عبور از مکانيزم مکش شير که دارای نازل مخصوصی است، براساس خاصيت ونتوری به‌همراه خود آب نمک (يا محلول احيا کننده) را مکش نموده و با پاشش آن بر روی رزين اشباع، آن را احيا می‌کند و پس از وارد شدن به شير، چون دارای مقدار زيادی يون‌های مزاحم گرفته شده از رزين است، از خروجی DRAIN به فاضلاب هدايت میشود.
سيکل 4) پرکن نمک: آب ورودی به دو قسمت تقسيم میشود، يك قسمت منبع نمک را پر می‌نمايد و قسمت ديگر داخل شير و سيستم مکش شير را شست‌وشو می‌دهد و از تجمع رسوبات در هر سيکل در داخل شير و سيستم مکش جلوگيری می‌کند.
سيکل 5) شستوشوی سريع: در اين سيکل، آب ورودی از مجرای IN داخل شده و آبشوری که طی سيکل 3 در منبع جمع گشته را به فاضلاب هدايت می‌کند.
نکات ایمنی
1 فشار کار مخازنFRP پنج تا ده بار و فشار کار شيرها شش بار است.
2 محدوديت دمايی مخازن وشيرها 49ـ 5درجه سلسيوس و محل نگهداری در شرايط سربسته و دور از تابش مستقيم نور خورشيد و بارندگی و ضرب ديدگی باشند.
تذکرات مهم ایمنی و زیست محیطی
ضروری است از يخزدگی رزين و آب در سختیگير جلوگيری به عمل آيد، يخ زدگی موجب از بين رفتن رزين می‌گردد.
سختی آب خروجی از سختیگير همواره بايد از طريق شير نمونه گيری به وسيله کيت سختی سنج کنترل گردد. به محض اينکه سختی آب از حد مجاز بيشتر شود، بايد نسبت به عمل احيا اقدام نماييد.
اطمينان حاصل کنيد در زمان احيا، فشار داخل مخزن بين 1/7بار تا 3/5بار باشد. اگر فشار داخل مخزن کم باشد، در مکش آب نمک اختلال ايجاد خواهد شد و در فشارهای بالا ممکن است قطعات شير چند راهه صدمه ببيند.
بهتر است در فشارهای بالاتر از 4/5بار قبل از ورودی شير چند راهه، از يک شير فشارشکن استفاده نموده، يا حداقل در زمان تغيير موقعيت دسته شير چند راهه، شير شماره 1 (ورودی) را بسته تا از وارد شدن فشار ناگهانی به شير چند راهه جلوگيری شود.
هنگام حرکت دادن دسته شير چند راهه، آن را به آرامي به طرف خود کشيده و در موقعيت مورد نظر قرار دهيد. چرا که با رها کردن ناگهانی ممکن است قطعات داخلی شير صدمه ببيند.
ميزان مکش آب نمک در کارخانه از پيش تنظيم شده است در صورت نياز امکان تنظيم مجدد مکش آب نمک در پشت شير چند راهه کنار لوله آب نمك وجود دارد. (ميزان مکش بايد به گونهای باشد که احيای رزين با آب نمک با غلظت حدود %10انجام شود). کاهش مکش آب نمک مي‌تواند به دليل کاهش فشار درون سختیگير باشد. همچنين لازم است کنترل شود عاملی موجب گرفتگی مسير آب نمک نگردد.
استفاده از آب‌های گل آلود و دارای مواد معلق و همچنين آب‌هايی که دارای املاح آهن، منگنز، مس و ديگر فلزات سنگين مي‌باشند، رزين‌های سختیگير را زود فرسوده و آب‌دهی دستگاه سختیگير را کم مي‌کنند. توصيه مي‌شود قبل از دستگاه سختیگير، مواد معلق آب توسط يک فيلترشنی جداسازی شوند.
توصيه ميگردد سالی يک بار بدون اينکه شير چند راهه باز شود از شکاف بين کلاهک و بدنه شير، با گريس معمولی عمليات گريس‌کاری انجام شود.
بسته به نوع رزين استفاده شده در محصولات رزين بايد تا حدود 10سال تعويض گردد. اما اين رزين اگر از کيفيت خوبی برخوردار باشد و از آب شهر در تغذيه آن استفاده شده باشد، اين عدد تا 15سال هم می‌تواند ارتقا يابد. از آنجا که رزين‌های مورد استفاده طبيعی بوده دفع آن در طبيعت بدون هيچ مشکلی امکان‌پذير است.
