چگونگی ساخت کلکتور
آنچه در این مقاله می‌خوانید
چگونگی ساخت کلکتور
کلکتور یکی از بخش‌های اساسی هر سیستم لوله‌کشی است که نیاز به توزیع و جمع‌آوری سیال دارد. در این مقاله سعی شده است به‌نکات اجرایی ساخت کلکتور پرداخته شود.
در سیستم‌های حرارت مرکزی آب در دیگ گرم می‌شود و از طریق لوله‌ها به بخش‌های مختلف ساختمان انتقال می‌یابد و پس از عبور از دستگاه‌های توزیع گرما، به دیگ برمی‌گردد.
به‌همین منظور از پخش‌کننده‌ها (هدر) و جمع‌کننده‌ها (کلکتور) در سیستم توزیع گرما استفاده می‌شود که هردوی این‌ها به اشتباه کلکتور نامیده می‌شوند.
فرایند ساخت کلکتور
تعیین قطر کلکتور و طول کلکتور
پارامترهای مؤثر در محاسبه قطر كلكتور
قطر لوله‌های انشعاب
تعداد انشعاب
محاسبه قطر کلکتور از طریق رابطه زیر تعیین می‌گردد:
در رابطه فوق واحد دو طرف معادله باید یکی باشد:
فاصله بین انشعابها و طول کلکتور براساس تعداد خروجی‌ها و ورودی‌های کلکتور و قطر لوله‌های انشعاب تعیین می‌گردد و باید به گونه‌ای طراحی و ساخته شود تا امکان تعویض و سرویس شیرهای آن به آسانی امکان‌پذیر باشد.
کلکتورهای آب عموماً به صورت افقی ساخته و نصب می‌شوند. هر کلکتور باید یک شیر تخلیه از نوع کف فلزی داشته باشد.
در صورتی که وزن کلکتور زیاد باشد روی پایه مستقر می‌شود.مثال:
در شکل زیر قطر کلکتور را محاسبه می‌کنیمبا توجه به اینکه اندازه به دست آمده در بازار موجود نمی‌باشد لذا قطر کلکتور را با یک سایز بالاتر یعنی 100 میلیمتر انتخاب می‌شود.
حداکثر قطر نامی لوله انشعاب از لوله اصلی با اتصال جوشی، مطابق جدول زیر می‌باشد:
برای محاسبه طول کلکتور از رابطه زیر استفاده می‌شود:
مثال:
طول کلکتوری که دارای انشعابات خروجی به قطر 25، 32 ، 50 و 80 میلیمتر می‌باشد را به‌دست آورید.
L = 75 + 25 +150 + 32 + 150 + 50 + 150 + 80+ 75 = 787 mm
جوش كاری لوله به ورق
با استفاده از مراحل انجام کار نسبت به جوشکاری لوله به ورق اقدام می‌نماییم.
مراحل انجام كار:
1 قطعه کار را مطابق شکل آماده کنید.
2 پس از ثابت کردن لوله‌ها اقدام به جوشکاری نمایید.
3 پس از اتمام عملیات جوشکاری قطعه کار را سرد کنید و تحویل مربی دهید.
4 ابزار کار را جمع‌آوری نموده و به انبار تحویل دهید.
 |
 |
نكته ایمنی
1 از ماسک با شیشه مناسب استفاده کنید.
2 در حین جوشکاری دقت کنید مذاب و تکه‌های جوش روی لباس شما نریزد.
3 ته الکترود را بر روی وسایل اشتعال‌زا نیندازید.
4 الکترودهایی که مصرف نشده است در محل مناسب نگهداری و در فعالیت بعدی کارگاهی استفاده کنید.
جوش كاری لوله به صورت تبدیلی
ابتدا با استفاده از مراحل انجام کار نسبت به جوشکاری لوله به صورت تبدیلی اقدام نمایید.
قبل از شروع به کار، لباس کار مناسب بپوشید.
مراحل انجام كار:
1 ابتدا سه قطعه لوله در اندازههای 100میلیمتر با قطر ،25 ،40و 20میلیمتر را با لولهبر ببرید.
2 دستگاه جوش را برای جوشکاری آماده کنید.
3 لوله 40میلیمتر را کنارتبدیل 25 × 40میلیمتر قرار داده و یک نقطه را خال جوش بزنید.
4 دورتادور محل اتصال را جوشکاری نموده و برای مراحل بعدی کار نگه دارید.
5 تبدیل 20× 25 میلیمتر را سربه‌سر لوله 20میلیمتر قرار داده خالجوش زده و مانند مراحل قبل، پس از حصول اطمینان از هم محور بودن، خالجوش‌ها را تکمیل کنید.
6 دورتادور اتصال این دو قطعه را جوشکاری نموده و برای مراحل بعدی کار نگه دارید.
7 لوله 25 میلیمتر را سربه سر تبدیل 20×25 میلیمتر قرار داده و خالجوش بزنید.
8 دورتادور محل اتصال را جوشکاری نمایید.
9 قطعه کار آماده شده را از طرف تبدیل 25 میلیمتر به قطعه کار دوم از طرف لوله 25 میلیمتر اتصال دهید.
نكته
در طول انجام کار از هم محور بودن قطعات قبل از جوش نهایی اطمینان حاصل کنید.
پس از اتمام کار کلیه لوازم و تجهیزات را جمع آوري و محل کار خود را تمیز کنید.
از ماسک با شیشه مناسب استفاده کنید.
در حین جوشکاری دقت کنید مذاب و تکه‌های جوش روی لباس شما نریزد.
ته الکترود را بر روي وسایل اشتعال‌زا نیندازید.
الکترودهایی که مصرف نشده است در محل مناسب نگهداری و در فعالیت بعدی کارگاهی استفاده کنید.
اصول کار با دستگاه برش کاری اکسی استیلن
برش كاری اكسی گاز (OFC)
به مجموعه‌ای از فرایندهای برشکاری با اکسیژن می‌گویند که در آن از یک واکنش گرماده بین اکسیژن و یک ماده سوختني به منظور بالا بردن دماي سطح فلز استفاده می‌شود، سپس اکسیژن با فشار زیاد برای انجام برشکاری به محل ذوب افزوده می‌شود.
مراحل برش كاری اكسی گاز (OFC)
مرحله اول: گاز اکسیژن و گاز سوختنی در داخل مشعل 2 با هم ترکیب شده و به صورتی که در شکل نشان داده شده است به سمت نازل هدایت می‌شوند. این وظیفه به‌عهده سوراخ‌های محیطی نازل انجام می‌شود.
گاز ترکیبی بلافاصله پس از خروج از نازل مشتعل می‌شود، که این اشتعال باعث بالا رفتن دمای سطح قطعه تا مرز سرخ شدن می‌شود، این دما برای فولاد بین 700تا 900 درجه می‌باشد.
مرحله دوم: خروجی مرکزی نازل، گاز اکسیژن را با فشار زیاد به سمت منطقه پیش‌گرم شده پرتاب میکند، که این امر باعث ایجاد یک واکنش شیمیایی شدیداً گرمازا بین اکسیژن و فلز شده و منجر به تشکیل اکسید آهن و شروع برشکاری می‌شود.
مرحله سوم: حرکت در مسیر برشکاری و تداوم فشار اکسیژن اضافی از مرکز نازل باعث می‌شود تا اکسید آهنی که به دلیل واکنش شیمیایی بین اکسیژن و فلز تشکیل شده است به سمت بیرون پرتاب شده و برشکاری ادامه یابد.
 |
 |
 |
 |
مشخصات گازهای سوختنی رایج در برش كاری 
تجهیزات مورد نیاز برای برش كاری
مشعل را روشن کنید و شعله مناسب را تنظیم نمایید.
با اضافه شدن هر چه بیشتر اکسیژن از شعله احیا به شعله اکسید که مد نظر ما برای برشکاری است میرسیم.
تكنیک برش کاری ساده
پس از تنظیم مناسب شعله، پیشنهاد می‌شود مشعل را در دست چپ نگه داشته و از دست راست برای حرکت دادن مشعل در امتداد خط برش استفاده نمایید. از شست دست راست برای به کار انداختن اهرم اکسیژن برش استفاده کنید.
نوک مخروط شعله گرم‌کننده حدود 1/5 میلیمتر بالاتر از سطح ورق نگه داشته می‌شود.
وقتی ابتدای ورق فلزی به رنگ قرمز روشن درآمد، اهرم اکسیژن اضافی را فشار دهید و عمل بریدن شروع می‌شود.
برای بریدن قائم سر مشعل برش باید از تمام جهات به سطح ورق عمود باشد.
پس از پایان برشکاری شعله را خاموش کنید.
برای این کار ابتدا شیر گاز سوختنی و سپس شیر اکسیژن را ببندید.
قطعه کار را با راهنمایی هنرآموز خود سرد نموده و بررسی نمایید.
نكته
بستن شیرهای گاز و اکسیژن روی مشعل صرفاً مواقعی مناسب است که برای مدت کمی از دستگاه استفاده نمی‌شود.
مواقعی که زمان زیادی دستگاه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بهتر است کارهای زیر انجام شود:
1 شیرهای گاز روی مشعل بسته شود.
2 شیرهای هر دو کپسول گاز و اکسیژن بسته شود.
3 شیر اکسیژن روی مشعل را باز کنید و اجازه بدهید اکسیژن به طور کامل از آن خارج شود تا زمانی که فشار مانومتر به صفر برسد.
4 مانومتر اکسیژن را باز کنید.
5 همین عملیات را در مورد کپسول استیلن انجام دهید.
6 کلیه تجهیزات مانند شیلنگ، کپسول، مشعل و مانومتر را در جای امن قرار دهید.
برش کاری ورق با سربک
ابتدا با استفاده از مراحل انجام کار نسبت به برش ورق آهنی به ابعاد 20×15 سانتیمتر و ضخامت 8 میلیمتر اقدام نمایید.
مراحل انجام كار:
1 سطح قطعه کار را از روغن و اکسید تمیز نمایید.
2 سطح ورق 8میليمتر را با گچ به ابعاد 20×15سانتیمتر خط‌کشی نمایید.
3 نازل مناسب را انتخاب کنید.
4 فشار رگولاتورها را تنظیم کنید.
5 طبق روش برشکاری بیان شده نسبت به برش ورق اقدام کنید.
6 پس از برشکاری شیرهای کپسول را بسته و مشعل را در جای مناسب قرار دهید.
نكته ایمنی
1 هرگز کپسول را بر روی زمین در حالت خوابیده قرار ندهید.
2 قبل از شروع جوشکاری از سالم بودن شیلنگ گاز اطمینان حاصل کنید.
3 به هیچ عنوان از عینک غیر مناسب و غیراستاندارد جوشکاری گاز استفاده نکنید.
4 برای روشن کردن سربک برش، حتماً از فندک مخصوص استفاده نمایید.
5 هنگام روشن کردن سربک جهت آن به سمت افراد یا مواد آتش‌زا نباشد.
6 در هنگام عملیات برشکاری فن هواکش را روشن کنید
تکنیک سوراخ کاری با شعله
برای سوراخ کاری با شعله ابتدا باید نازلی با یک سایز بیشتر انتخاب کنید.
فشار گاز اکسیژن را جهت کاهش تمایل برگشت گل اکسید به نوک مشعل، روی 25PSI تنظیم کنید.
با توجه به ضخامت، قطعه کار را تا دمای سرخ شدن گرما دهید. (فاصله نوک مشعل تا قطعه 3ـ 2میلیمتر)
پس از اینکه رنگ قطعه به قرمز روشن تبدیل شد، به آهستگی مشعل را بالا می‌آوریم. (فاصله سر مشعل تا قطعه کار 10ـ 8 میلیمتر.)
به آرامی مشعل را زاویه میدهیم و اهرم اکسیژن را کمی فشار میدهیم تا یک لایه از روی سطح جدا شود، با این کار به گل اکسید اجازه دهید از اطراف نازل به بیرون پرتاب و باعث آسیب دیدن نازل نشود. (فاصله نوک مشعل تا قطعه 12ـ 10 میلیمتر.)
پس از سوراخ شدن قطعه مشعل را به آرامی پایین آورده و اهرم اکسیژن را سریع و به طور کامل فشار دهید. (فاصله نوک مشعل تا قطعه 2ـ 3میلیمتر)
در صورت نیاز با حرکت دورانی قطر سوراخ را افزایش دهید.
 |
 |
 |
 |
 |
سوراخكاری ورق با سربک
مراحل انجام كار:
1 سطح قطعه کار را با روغن و اکسید تمیز نمایید.
2 نازل مناسب را انتخاب کنید.
3 فشار رگولاتورها را تنظیم کنید.
4 مرکز صفحه کار قبلی را مشخص نموده و دایره‌ای به قطر 100 میليمتر را با گچ مخصوص ترسیم کنید.
5 محل خط‌کشی شده را برش بزنید.
6 پس از برشکاری شیرهای کپسول را بسته و مشعل را در جای مناسب قرار دهید.
نكته ایمنی
1 هرگز کپسول را بر روی زمین در حالت خوابیده قرار ندهید.
2 قبل از شروع جوشکاری از سالم بودن شیلنگ گاز اطمینان حاصل کنید.
3 به هیچ عنوان از عینک غیرمناسب و غیر استاندارد جوشکاری گاز استفاده نکنید.
4 برای روشن کردن سربک برش، حتماً از فندک مخصوص استفاده نمایید.
5 هنگام روشن کردن سربک جهت آن به سمت افراد یا مواد آتش‌زا نباشد.
6 در هنگام عملیات برشکاری فن هواکش را روشن کنید.
با استفاده از مراحل انجام کار نسبت به برش ورق اقدام نمایید.
روش آماده سازی محل انشعابها
آماده سازی لولە انشعاب
آماده سازی لوله انشعاب را می‌توان با یکی از وسایل و روش‌های زیر انجام داد.
مراحل آماده سازی و اتصال لوله انشعاب 
یکی از روش‌های آماده سازی لوله انشعاب استفاده از روش تجربی می‌باشد که به شرح آن می‌پردازیم.
نكته
1 کلکتور باید از لوله فولادی سیاه ساخته شود انتخاب نوع لوله باید با رعایت شرایط کار سیستم (دمای کار ـ فشار کار) صورت گیرد. استاندارد لوله‌‌ای که برای کلکتور انتخاب می‌شود باید با استاندارد سیستم لوله‌کشی که کلکتور در آن نصب می‌شود کاملا ً یکی باشد.
2 قطر نامی لوله‌های انشعاب باید کمتر از نصف قطر نامی کلکتور باشند.
3 کلکتورها باید از لوله فولادی سیاه مخصوص اتصال جوشی باشند.
4 اتصال لوله‌های انشعاب به کلکتور باید از نوع جوشی باشند.
5 قطر کلکتور در هر صورت نباید کمتر از 3 اینچ باشد
ساخت سه راه تبدیل 90 درجه
با توجه به مراحل انجام کار نسبت به ساخت سه راه تبدیل 90 درجه اقدام نمایید.
 |
 |
قبل از شروع به کار، لباس کار مناسب بپوشید.
نکات ایمنی را در مراحل انجام کار، رعایت نمایید.
مراحل انجام كار:
1 محل انشعاب را علامتگذاري و سپس سوراخ کنید.
2 مطابق روش کار ارائه شده برای لوله انشعاب، مراحل کار را به ترتیب انجام دهید.
3 دستگاه جوش را برای جوشکاری آماده کنید.
4 دو قطعه را مطابق شکل قرار داده، خالجوش بزنید و با استفاده از گونیا از عمود بودن لوله انشعاب مطمئن شوید.
نكته
از ماسک، دستکش و تجهیزات مناسب جوشکاری استفاده کنید.
پس از اتمام کار کلیه لوازم و تجهیزات را جمع‌آوری و محل کار خود را تمیز کنید.
ساخت كلكتور جوشی
با توجه به مراحل انجام کار نسبت به ساخت کلکتور جوشی اقدام نمایید.
قبل از شروع به کار، لباس کار مناسب بپوشید.
نکات ایمنی را در مراحل انجام کار، رعایت نمایید.
از دست زدن به لوله‌های جوشکاری شده بدون دستکش پرهیز نمایید.
دقت کنید هنگام تمیزکردن گل‌های جوش، روی دست و پای شما نریزد.
مراحل انجام كار:
1 مطابق مراحل ساخت لوله انشعاب و کلکتور، ساخت کلکتور را انجام دهید.
2 قبلا ًاز نصب کپها حتماً از تمیز بودن داخل لوله اصلی کلکتور اطمینان حاصل کنید.
3 لوله‌های انشعاب باید کاملا ًعمود باشند لذا قبل از تکمیل جوشکاری با گونیا از صحت آن مطلع شوید.
تست كلكتور
پس از ساخت کلکتور ، کلکتور را تست آب‌بندی نمایید.
قبل از شروع به کار، لباس کار مناسب بپوشید.
هنگام استفاده از دستگاه تست فشار از سالم بودن شیلنگ و محکم بودن آن اطمینان حاصل کنید.
مراحل انجام كار
1 دستگاه تست فشار را روي یکي از انشعابات کلکتور بسته و بقیه قسمت‌ها را با در پوش ببندید.
2 فشار داخل کلکتور را حداقل تا 7 بار افزایش دهید.
3 در صورت وجود نشتی، آب را تخلیه و محل نشت را ابتدا با فرز و سمباده تمیز نموده و سپس جوشکاری را ترمیم نمایید.
4 مراحل تست را مجدد تکرار نمایید.
5 آب داخل ظرف تست را دور نریزید و برای انجام کارهای بعدی در ظرف نگهدارید.
همچنین می توانید فایل زیر را مطالعه کنید.
